Historia
Historia Pałacu Lubostroń.
Kiedy Fryderyk hrabia Skórzewski po raz pierwszy ujrzał kupioną przez swego ojca Franciszka, zagubioną wśród nadnoteckich łąk wieś Piłatowo, urok miejsca o malowniczym krajobrazie zafascynował go do tego stopnia, że postanowił w tym „sercu lubym ustroniu” wybudować w przyszłości siedzibę godną swego rodu. Stało się to w latach 1795-1800.
Zauroczony Dobrzycą – rezydencją swojej siostry Aleksandry Augustynowej Gorzeńskiej zwrócił się do wybitnego architekta doby stanisławowskiej Stanisława Zawadzkiego z propozycją zaprojektowania i wybudowania pałacu. Ten wykształcony w Akademii Świętego Łukasza w Rzymie profesor architektury wykonał projekt wzorując się na pałacu Merliniego w Królikarni i na wzorach centralnych willi Palladia, pałacu na rzucie kwadratu z trzykondygnacyjną rotundą pośrodku, przykrytą kopułą na wysokim tamburze.
Prace sztukatorskie powierzył hrabia Skórzewski znanemu rzeźbiarzowi Michałowi Ceptowiczowi.
Pod kopułą okrągłej sali umieszczony został fryz figuralny przedstawiający antyczny pochód ofiarny, a poniżej cztery płaskorzeźby przedstawiające: królową Jadwigę przyjmującą posłów krzyżackich w Inowrocławiu, zwycięstwo Wojsk Polskich nad krzyżakami w bitwie pod Koronowem w 1410 roku, króla Władysława Łokietka znajdującego Floriana Szarego na polu bitwy pod Płowcami w 1331 roku, oraz Fryderyka II oglądającego plany regulacji budowy nowych śluz w Bydgoszczy.
Posadzka sali rotundowej została misternie ułożona z różnokolorowego drewna w jej środkowym rondzie umieszczono wizerunek Orła i Pogoni. Prace malarskie powierzył hrabia Skórzewski profesorowi uniwersytetu wileńskiego Franciszkowi Smuglewiczowi i jego bratu Antoniemu – twórcom dekoracji Zamku Ujazdowskiego w Warszawie. Kopułę pałacu ozdobiła rzeźba Atlasa dźwigającego kulę ziemską – dzieło rzeźbiarza Władysława Marcinkowskiego.
Ponad 40 hektarowy park okalający pałac i zabudowania dworskie zaprojektował m.in. znakomity ówczesny architekt ogrodów – Teichert.
Lubostroń stał się ostoją myśli patriotycznej i życia narodowego. Gościli tu tacy luminarze nauki i sztuki jak: Stefan Garczyński, Gustaw Zieliński, ks. Ignacy Polkowski, Erazm Rykaczewski, płk. Kazimierz Mielęcki. Istnieją również domniemania, że jednym z gości był sam Adam Mickiewicz.
Przez lubostrońskie salony przewinęli się również przedstawiciele najznamienitszych polskich i europejskich rodów arystokratycznych: Radziwiłłowie, Czartoryscy, Czetwerńscy, Lubomirscy, Braniccy, Talleyrand-Perigord’dowie.
W 1933 roku pałac w Lubostroniu Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej został uznany za zabytek.
W 1939 roku pałac w Lubostroniu wyposażony w cenne meble, zbiory malarskie, porcelany, wspaniałe zbiory biblioteczne podzielił los tysięcy polskich pałaców i dworów. Po wojnie był siedzibą Funduszu Wczasów Pracowniczych, co mimo, że nie było najlepszym rozwiązaniem, uchroniło go przed poważną dewastacją.
W latach 1978 – 1998 kompleks pałacowo – parkowy poddano gruntownej odbudowie i restauracji.
Od 30 kwietnia 1994 roku zabytkowy zespół pałacowo – parkowy jest siedzibą samorządowej instytucji kultury.
Od 01 stycznia 2013 roku Pałac Lubostroń w Lubostroniu instytucją kultury Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
15 listopada 2023 r. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda wydał rozporządzenie
w sprawie uznania za Pomnik Historii „Lubostroń – zespół pałacowo-parkowy”.
Historia
Historia Pałacu Lubostroń.
Pałac Lubostroń to prawdziwy skarb architektury, ukryty w sercu Kujaw. To miejsce, które od ponad 200 lat kryje w sobie bogatą historię i tradycję. Przez wieki był świadkiem wielu ważnych wydarzeń i zmian, stając się nieodłączną częścią polskiej kultury.
Jak to się zaczęło?
Historia Pałacu Lubostroń rozpoczyna się pod koniec XVIII wieku, a dokładnie w 1795 roku, kiedy to Franciszek Skórzewski, zasłużony szlachcic i polityk, postanowił zbudować wyjątkową rezydencję. Do realizacji swojego marzenia zaangażował znanego architekta, Stanisława Zawadzkiego, który zaprojektował pałac w stylu klasycznym, ale z myślą o praktyczności.
W tamtych trudnych czasach, gdy Polska zmagała się z rozbiorami i wielkimi zmianami społeczno-politycznymi, budowa tak okazałego miejsca była nie tylko wyrazem prestiżu, ale i aktem odwagi. To był sposób na pokazanie przywiązania do polskiej kultury i tożsamości narodowej. Architektura pałacu, wraz z przylegającym parkiem, miała odzwierciedlać ideały oświecenia, piękno i zgodę z naturą.
Dzieje rodu Skórzewskich
Postacią, która znacząco wpłynęła na dzieje Lubostronia, była matka Franciszka Skórzewskiego. Jej działania podczas zaborów rzuciły cień na rodzinne dziedzictwo. Historia matki Franciszka Skórzewskiego jest przykładem na to, jak indywidualne wybory mogły wpływać na losy całych wspólnot.
Matka Franciszka Skórzewskiego, kobieta pochodząca z wpływowej rodziny, została oskarżona o kolaborację z zaborcami, co w ówczesnych realiach politycznych Polski, rozdartej między trzech zaborców, uznawane było za zdradę narodową. W obliczu takich oskarżeń Skórzewski podjął decyzję o zmianie pierwotnej nazwy wsi Piłatowo na Lubostroń. To działanie miało na celu odcięcie się od bolesnej przeszłości i oskarżeń pod adresem jego matki, a także odbudowanie zaufania i szacunku wśród lokalnej społeczności.
Nazwa „Lubostroń”, co można przetłumaczyć jako miejsce pełne uroku i spokoju, z dala od zgiełku, była symbolem nowych nadziei i obietnicą świeżego początku. Ta historia przypomina nam o skomplikowanych relacjach społecznych i politycznych w okresie zaborów w Polsce.
Zmienne losy Pałacu
Przez lata Pałac Lubostroń był dumą rodziny Skórzewskich. Po II wojnie światowej, w 1944 roku, pałac został znacjonalizowany, a rodzina straciła do niego prawa. W latach 1948-1949 na terenie Pałacu działał ośrodek Związku Młodzieży Polskiej. W 1958 roku obszar wraz z pałacem przekazano Funduszowi Wczasów Pracowniczych, co doprowadziło do powstania w parku domków wypoczynkowych. Zarządzanie majątkiem w latach 1977-1983 przejęło Państwowe Gospodarstwo Rolne, a po jego likwidacji — Agencja Nieruchomości Rolnych w Bydgoszczy, obecnie Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. 30 kwietnia 1994 roku zainicjowano działalność Instytucji Kultury Pałac Lubostroń, a od 1 stycznia 2013 roku instytucja ta jest pod opieką Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Rozkwit Pałacu Lubostroń i znaczenie w kulturze
Pałac Lubostroń przez lata był nie tylko świadkiem historii, ale i ważnym punktem na kulturalnej mapie Polski. Rodzina Skórzewskich, znana ze swojego mecenatu, przyciągała tu prawdziwe gwiazdy ówczesnej sztuki i literatury. Mówi się, że nawet Adam Mickiewicz mógł być gościem tych murów. Pałac stał się miejscem, gdzie odbywały się wytworne spotkania artystyczne i literackie, pełne dyskusji nie tylko o sztuce, ale i o bieżących wydarzeniach politycznych. Dzięki temu Lubostroń zyskał miano symbolu oświecenia, łącząc piękno architektury z harmonią otaczającej przyrody.
Styl architektoniczny i zespół pałacowo-parkowy
Architektura Pałacu Lubostroń czerpie z rokokowych tradycji, pomieszanych z klasycystycznym wyczuciem formy. Symetria konstrukcji, uzupełniona subtelnością detali i stiuków, współgra z przyległym parkiem w stylu angielskim, tworząc spójną kompozycję. Kompleks pałacowo-parkowy, rozpostarty na obszarze ponad 40 hektarów, stanowi wzorcowy przykład projektowania przestrzeni ogrodowej. Alejki, stawy i dojrzałe drzewostany kreują idylliczny pejzaż, nasycony spokojem i malowniczością.
Kultywowanie dziedzictwa
Dzisiaj Pałac Lubostroń to coś więcej niż zabytek. To pulsujące życiem centrum kultury i edukacji. Działalność konserwatorów i pasjonatów sprawia, że historia pałacu i rodziny Skórzewskich pozostaje żywa, inspirując nowe pokolenia. Organizowane są tu koncerty, wystawy i spotkania, które przyciągają miłośników historii i sztuki z całej Polski. Bogate dziedzictwo pałacu sprawia, że jest on ważnym punktem na kulturalnej mapie Polski.
